De Belgische kust ligt centraal in het Europees kerngebied, aan het zuidelijke punt van de Noordzee. De beperkte oppervlakte gecombineerd met een grote verscheidenheid aan gebruik en activiteiten, zorgt voor een complexe verwevendheid van functies. De kustlijn zelf is ongeveer 65 km lang. Ze bestaat uit brede zandstranden waarop meestal een smalle duingordel aansluit. Van deze duingordel, die vroeger aaneengesloten was, zijn vele delen versnipperd. Landwaarts strekt zich een vlak en breed polderlandschap uit. Zeewaarts, op het ondiep continentaal plat, vindt men een complex systeem van zandbanken en geulen.

Binnen deze pagina wordt kort toegelicht op welke manieren de kust kan gedefinieerd worden, alsook welke bevoegdheden er gelden.

DEFINITIE “DE KUST”

“De Kust” – Kustportaal

De term “Kust” kan, naargelang de invalshoek, op verschillende manieren worden gedefinieerd. Binnen het Kustportaal wordt deze gedefinieerd als de combinatie van de kustvlakte landinwaarts en het Belgisch deel van de Noordzee zeewaarts, met de kustlijn als grens tussen beide.

Het Belgisch deel van de Noordzee (BNZ) heeft een oppervlakte van 3.454 km² en reikt op zijn verste punt ongeveer 87 km in zee. Het BNZ wordt juridisch opgedeeld in de Territoriale Zee (tot 12 nautische mijl (NM) zeewaarts t.o.v. de basislijn) en de Exclusief Economische Zone (EEZ, vanaf 12 NM en verder zeewaarts) cf. het VN-Zeerechtenverdrag 1982 (UNCLOS). Binnen deze respectievelijke zones gelden verschillende bevoegdheden, rechten en plichten (o.a. Maes et al. 2013). De grenzen van het BNZ, die raken aan het Franse, Nederlandse en Britse deel van de Noordzee, werden getekend op basis van de onderstaande 11 coördinatenparen.

Aan de andere kant van de kustlijn bevindt zich de Belgische kustvlakte, ongeveer 65 km lang en 10 to 20 km breed. Ze omvat het territorium van onderstaande 10 kustgemeenten  en 9 hinterlandgemeenten.

Let wel, ondanks de bovenstaande definitie die door het Kustportaal wordt gehanteerd, is de data die in dit portaal te vinden niet enkel gelimiteerd tot deze zones. Thema’s zoals ‘Landbouw’ en ‘Natuurbescherming en Milieu-impact’ bevatten vaak kaartlagen die data op Vlaams visualiseren. In het thema ‘Maritiem transport en havens’ wordt gefocust op de zeehavens, waartoe tevens Antwerpen en Gent behoren. Daarnaast bestaan er nog verschillende andere interpretaties van de term “de Kust”, die elders gehanteerd worden.

BEVOEGDHEDEN

Algemeen kan gesteld worden dat de federale overheid bevoegd is voor de activiteiten die zeewaarts plaatsvinden ten opzichte van de basislijn, met name in de territoriale zee, de EEZ en op het continentaal plat, althans voor zover er nationale soevereine rechten gelden in deze laatste zones (zie UNCLOS). Hier bestaan echter een aantal uitzonderingen op. De wet van 8 augustus 1988 tot wijziging van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen verleent Vlaanderen de bevoegdheid om in de territoriale wateren en op het continentaal plat de werken en activiteiten uit te voeren die noodzakelijk zijn voor de uitoefening van deze bevoegdheden (zie tabel) (o.a. Maes et al. 2013, Pecceu et al. 2016). Ook de provincie West-Vlaanderen en de lokale gemeentebesturen spelen hun rol, zijnde vooral aan de landzijde, binnen de hiërarchie van bevoegdheden (i.e. subsidiariteitsbeginsel). De bevoegdheden van elk beleidsniveau worden hieronder kort belicht voor zowel de zee als landzijde van de kustlijn.